Komputerowa Lista Przebojów – Radio Bis

Nadawana w latach 90. "Komputerowa Lista Przebojów" w Radiu Bis to jeden z pierwszych programów prezentujących muzykę alternatywną, elektroniczną i indie w nowoczesny, dynamiczny sposób. Dzięki niej wielu młodych słuchaczy po raz pierwszy usłyszało Massive Attack, Radiohead czy Portishead. Prowadzona przez Leszka Gnoińskiego, była ważnym źródłem inspiracji dla pokolenia wychowanego na transformacji kulturowej lat 90.

Lista Hop-Bęc – RMF FM

Zupełnie inny klimat miała "Lista Hop-Bęc" z RMF FM – energetyczna, przebojowa, nastawiona na masowego słuchacza. Słynęła z nowoczesnej oprawy, dżingli i błyskotliwych wstawek. To właśnie stamtąd pochodziły największe hity epoki eurodance i popu lat 90. Audycja ukształtowała gusty tysięcy nastolatków i stała się ikoną tamtych lat.

"Dzwonię do Pani, Pana w bardzo nietypowej sprawie" – Janusz Weiss

Ten wyjątkowy program, prowadzony przez Janusza Weissa (dziennikarz zmarł w 2023 roku), był fenomenem – łączył elementy interwencji, satyry i absurdu. Dziennikarz dzwonił do urzędów, instytucji, czasem przypadkowych osób z pozoru błahymi, ale celnie skonstruowanymi pytaniami, które obnażały niedoskonałości systemu lub absurdy codzienności. Audycja łączyła humor z dziennikarskim zacięciem, a jej kultowy tytuł do dziś funkcjonuje w popkulturze.

DeDektyw Inwektyw – słowna gimnastyka na antenie Radia WAWA

DeDektyw Inwektyw to codzienna audycja satyryczna nadawana w Radiu WAWA w godzinach porannych w latach 1993–2021. Jej twórcą i prowadzącym był Tomasz Łysiak, który pod różnymi pseudonimami dzwonił do słuchaczy, instytucji i firm, prowadząc rozmowy oparte na wieloznaczności słów, grach językowych i absurdalnym humorze.

Audycja wyróżniała się błyskotliwością, lekkością i niezwykłym wyczuciem słowa. Często bazowała na dwuznacznościach, lapsusach językowych i komicznych nieporozumieniach, co czyniło ją ulubionym porannym punktem dnia wielu słuchaczy. Jej charakterystyczny styl stał się znakiem rozpoznawczym Radia WAWA na lata.

Archivalne odcinki były powtarzane również w ciągu dnia i wieczorem, a popularność programu doprowadziła do jego wydania na płytach CD. Niestety, audycja zakończyła swój żywot 1 maja 2021 roku, kiedy to Tomasz Łysiak oficjalnie pożegnał się ze słuchaczami. Powodem była zmiana formuły i nazwy rozgłośni – z Radia WAWA na Radio SuperNova.

Mimo zakończenia emisji, "DeDektyw Inwektyw" pozostaje jedną z najdłużej emitowanych audycji humorystycznych w historii polskiego radia – i jedną z najbardziej charakterystycznych. Do dziś wspominany jest jako mistrzowski popis językowej kreatywności i inteligentnego dowcipu.

JW23 – najbardziej kultowy nocny program RMF FM

JW23 to legendarna nocna audycja RMF FM, która po raz pierwszy została wyemitowana w nocy z 4 na 5 grudnia 1994 roku. Jej nazwa pochodziła od inicjałów dwóch prowadzących – Marcina Jędrycha i Marcina Wrony – oraz pierwotnej godziny emisji: 23:00. Już od pierwszych odcinków było jasne, że JW23 to coś więcej niż zwykły program radiowy – to radiowy świat z własną mitologią, humorem i estetyką.

Twórcy audycji, mając do dyspozycji nocne pasmo, pozwolili sobie na eksperymenty z formą, prowadząc programy o nietypowym klimacie, często interaktywnym, pełne absurdalnego humoru, oryginalnej muzyki i autorskich skeczy. Z czasem do ekipy dołączyli legendarni współtwórcy: Wawrzyniec "Monter" Sierosławski, autor ikonicznych jingli, Tomasz "Amfi" Sarba, Grzegorz "Wwwójcik" Wójcik, a także Pani Poczta i tajemnicza Ona.

Program zyskał ogromną popularność, a słuchacze masowo wysyłali do RMF-u listy, rzeźby, kolaże, wycinanki, a nawet… tablice rejestracyjne. Powstała nawet słynna Rozerotyzowana Galeria JW23, złożona z przesyłanych do stacji zdjęć słuchaczy w mniej lub bardziej odzieżowych wersjach.

Muzyka odgrywała w audycji równie ważną rolę. Każdy program otwierał utwór Erica Claptona "I Wanna Make Love To You", potem pojawiały się m.in. "All I Want" The Offspring i "Leti Vrana" grupy Buty – zamykający program. JW23 tworzył też własne piosenki: kompozycje Montera z tekstami Marcina Ziobry, wykonywane przez samych prowadzących. Kultowe tytuły to m.in. "Rococo", "Halina", "To my" i "Oto gra".

W 1996 roku program awansował do tzw. prime-time’u i zaczynał się o 20:00, co zapoczątkowało tzw. kult ósemki (88888) – żartobliwe nawiązanie do sprośnego dowcipu znanego z zaplecza redakcyjnego. Zmiana pory emisji uporządkowała audycję, która od tej pory miała stałe segmenty, jak: Czułe Ucho, Amfiteatr Montera, Konkurs Językowy, Kącik Poetycki Onej czy Skrytka Witka.

Jesienią 1997 roku Marcin Wrona odszedł z RMF FM do TVN, a jego miejsce zajął Witold "Vito" Odrobina, który dodał audycji jeszcze więcej luzu i satyry. To właśnie z jego udziałem program osiągnął swój szczyt popularności.

Ostatecznie ostatnie wydanie JW23 wyemitowano 3 stycznia 1999 roku, kiedy RMF FM postanowiło zmodernizować ramówkę i zrezygnować z tak wyrazistej i niszowej audycji. Mimo to dziedzictwo JW23 przetrwało – nie tylko w pamięci fanów, ale i w internecie. Istnieją grupy fanowskie, archiwalne nagrania, a byli słuchacze do dziś wspominają program jako jedno z najważniejszych zjawisk kulturowych lat 90.

JW23 to coś więcej niż audycja – to styl życia, wspólnota i dowód na to, że radio może być szalone, odważne i autentyczne. Jak powiedział sam Marcin Jędrych: "To był najlepszy czas mojego radiowego życia".

MiniMax – Piotr Kaczkowski

Jeden z najdłużej nadawanych programów muzycznych w Polsce, prowadzony przez legendarnego Piotra Kaczkowskiego. "MiniMax" był audycją dla melomanów – pełną muzyki progresywnej, psychodelicznej, elektronicznej i alternatywnej. Kaczkowski prezentował utwory z najwyższej półki, często niedostępne w komercyjnym obiegu. Dla wielu słuchaczy jego głos i selekcja muzyczna to synonim "prawdziwego radia".

Lista Przebojów Programu Trzeciego – Marek Niedźwiecki

Marek Niedźwiecki i jego Lista Przebojów Trójki (LP3) to nie tylko kultowa audycja – to instytucja życia muzycznego w Polsce. Nadawana od 1982 roku, była tygodniowym rytuałem milionów słuchaczy. Dzięki niej popularność zdobywały zarówno rodzime, jak i zagraniczne zespoły. LP3 była też miejscem wielu debiutów i przełomów – od Perfectu po Myslovitz.

Tomasz Beksiński – romantyk radia

Tomasz Beksiński to jeden z najbardziej charyzmatycznych głosów polskiego eteru. Jego audycje – "Romantycy muzyki rockowej", "Wieczór płytowy", "Trójka pod księżycem" – były pełne emocji, melancholii i artystycznej głębi. Beksiński był nie tylko prezenterem – był narratorem i przewodnikiem, który dzielił się z publicznością nie tylko muzyką, ale i swoimi przemyśleniami, fascynacjami, bólem. Jego archiwalne audycje do dziś są słuchane z niesłabnącym zainteresowaniem, zwłaszcza przez tych, którzy szukają w radiu czegoś więcej niż tylko dźwięków.

Lato z Radiem – Jedynka

"Lato z Radiem" to najdłużej emitowana audycja rozrywkowa w historii Polskiego Radia, zainaugurowana w 1971 roku. Przez dekady była towarzyszem wakacyjnych podróży, poranków i plażowych wypraw. Charakterystyczny sygnał z utworu "Polka Dziadek" znał każdy – od dzieci po seniorów. Audycja łączyła pogodę, konkursy, reportaże i dużo dobrej muzyki. "Lato z Radiem" to symbol wakacyjnej beztroski i radości, który wciąż żyje, choć w nowoczesnej formule.

Matysiakowie – radiowy fenomen społeczny

"Matysiakowie" to nie tylko audycja – to najdłużej emitowane słuchowisko radiowe w Europie, nadawane od 1956 roku aż po dziś dzień na antenie Jedynki. Przedstawia losy wielopokoleniowej warszawskiej rodziny, będąc lustrem polskich przemian społecznych, politycznych i kulturowych. Setki odcinków dokumentowały codzienność, troski i radości zwykłych ludzi. Dla wielu starszych słuchaczy "Matysiakowie" byli niemal członkami rodziny, a kolejne odcinki – cotygodniowym spotkaniem z bliskimi.

Radio, które tworzyło wspólnotę

Kultowe audycje radiowe to dziś nie tylko wspomnienie – to również źródło tożsamości kulturowej. Łączyły ludzi, edukowały, bawiły i inspirowały. Prowadzący nie byli tylko głosem z głośnika – byli przyjaciółmi, autorytetami, towarzyszami samotnych wieczorów. Choć czasy się zmieniają, archiwalne nagrania i pamięć o tych programach dowodzą, że magia radia wciąż żyje – może nie na tych samych falach, ale w tych samych sercach.

Wydaje się jednak, że czasy, kiedy radio nie jest już tak opiniotwórcze i każdy ma dostęp do praktycznie każdej piosenki świata w dowolnej chwili nie sprzyjają powstawaniu takich kultowych audycji. Trudno bowiem wyobrazić sobie pokolenia osób, które będą mówić, że wychowały się na porankach wypełnionych nieśmiesznymi żartami didżejów radiowych.

Źródła: